آکریل آمید چیست ؟
آکریل آمید یک ترکیب شیمیایی با فرمول C3H5NO است. ماده ای سفید رنگ، بلوری جامد و بی بوست که در آب و اتانول و اتر و کلروفرم حل می‌شود. آکریل آمید در پیش اسیدها، بازها، عامل‌های اکساینده، آهن و نمک‌های آهن، تجزیه می‌شود.
بی گرمایش به آمونیاک تجزیه می‌شود و با گرمایش به منو اکسید کربن، دی اکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن تجزیه می‌شود. آکریل آمید را می‌توان از آبکافت اکریلونیتریل با نیتریل هیدراتاز آماده کرد.
در صنعت برای تولید مواد پلی آکریلامید بکار می‌رود. پلی آکریلامید یکی از مواد پاک کننده ای است که برای تسهیل تصفیه آب آشامیدنی و حذف مواد زاید آن بکار می‌رود. از پلی آکریلامید در تهیه چسب، کاغذ، پلاستیک‌ها و مواد آرایشی نیز استفاده می‌شود. مواد پلی آکریلامید دارای مقدار بسیار کمی از آکریلامید هستند.
آکریلامید در دود سیگار نیز وجود دارد و استعمال سیگار به طور قابل توجهی باعث مواجهه با آکریلامید می‌شود.
خصوصیات آکریل آمید :
فرمول مولکولی C3H5NO۱
جرم مولی ۷۱٫۰۸ g mol−1
چگالی 1.13 g/cm3
دمای ذوب ۸۴٫۵ درجه سلسیوس (۱۸۴٫۱ درجه فارنهایت; ۳۵۷٫۶ کلوین)
دمای جوش
Acrylamide
Chemical compound
Acrylamide is a chemical compound with the chemical formula C₃H₅NO. Its IUPAC name is prop-2-enamide. It is a white odorless crystalline solid, soluble in water, ethanol, ether, and chloroform. Wikipedia
Formula: C3H5NO
Molar mass: 71.08 g/mol
Density: 1.13 g/cm³
Melting point: 84.5 °C
Boiling point: 241 °C
Soluble in: Water
ساختار شیمیایی آکریلامید
آکریلامید یک ترکیب شیمیایی حد واسط (مونومر) است که در سنتز پلی آکریلامید استفاده می شود.
این فرم مونومر به صورت کریستال سفید و پولک مانندی است که در آب، اتانول، متانول، دی متیل اتر و آستون محلول است و در هپتان و بنزین نامحلول است.
این فرم مونومر پس از رسیدن به نقطه ذوب یا قرار گرفتن در معرض نور UV پلی مریزه می شود. آکریلامید جامد در دمای اتاق پایدار است اما ممکن است وقتی که ذوب می شود یا در معرض عوامل اکسیدکننده قرار می گیرد، پلی مریزه شود.
روش های آنالیز آکریلامید
به وسیله استانداردهای کنونی علم تجزیه، یافته های اخیر اکریلامید در غذاها قابل اعتماد است.
آکریلامید در مواد غذایی مختلف بسته به شیوه فراوری و شرایط پخت و درجه حرارت به طور قابل توجهی متغیر است. همچنین این مقدار ممکن است از محصولی به محصول دیگر و حتی در قسمت هایی از یک محصول که بسیار حرارت دیده است متفاوت باشد.
قبل از نمونه برداری باید کل محصول موردنظر یا بسته آن کاملا هموژن یا یکنواخت شود و سپس یک قسمت به عنوان نمونه آنالیز برداشته شود.
پس از به دست آوردن یک نمونه مناسب به وسیله روش های آنالیز چون گاز کروماتوگرافی / اسپکترومتری جرم (GC – ms) و یا کروماتوگرافی مایع / اسپکترومتری جرم (LC-MS-MS) می توان آکریلامید را آنالیز کرد.
اثرات آکریلامید و خطرات آکریل آمید
در آوریل سال ۲۰۰۲ سازمان ملی غذای سوئد (NFA) و محققان دانشگاه استکهلم اعلام کردند که آکریلامید یک ترکیب شیمیایی سمی و بالقوه سرطان زاست که در بسیاری از غذاهایی که در درجه حرارت های بالا پخته یا آماده شده اند تشکیل می شود.
ین ترکیب یک ماده اسیدی سرطان‌زا به شمار می‌آید و از حرارت دیدن کربوهیدرات‌ها ایجاد می‌شود. آکریلامید در نان برشته، چیپس، ته‌دیگ و سوسیس برشته وجود دارد.
تا پیش از سال ۲۰۰۲، تصور می‌شد که مواجهه با آکریلامید عمدتاً از طریق مواجهه شغلی و نیز مصرف سیگار و تا حد کمتری از طریق مصرف آب و استفاده از وسایل آرایشی صورت می‌گیرد.
اگرچه احتمالاً آکریلامید همیشه در غذاهای پخته وجود داشته است ولی در سال ۲۰۰۲، در مطالعات انجام شده در سوئد برای اولین بار وجود مقادیر نسبتاً زیاد آکریلامید در غذاهای غنی از کربوهیدرات مانند سیب‌زمینی و محصولات غلات که در درجه حرارت‌های بسیار بالا (بالاتر از ۱۲۰ درجه سانتی گراد) پخته یا سرخ می‌شوند، مشاهده شد.
این یافته از اهمیت زیادی برخوردار بود، بویژه این که غلظت آکریلامید در غذاها به طور قابل توجهی بیشتر از سایر مواد سرطان‌زای شناخته شده موجود در غذاها مانند هیدروکربن‌های آروماتیک پلی‌سیکلیک و اتیل کربامات است.
بیشترین غلظت آکریلامید در چیپس سیب‌زمینی و سیب‌زمینی سرخ کرده مشاهده شده است ولی در غذاهای دیگر نیز وجود دارد. آکریلامید در بسیاری از غذاها اعم از غذاهای تهیه شده به طور صنعتی، در مراکز تهیه غذا و در منزل وجود دارد.
آکریل امید هم در غذاهای اصلی مانند نان و سیب‌زمینی و هم در محصولات خاصی مانند چیپس، بیسکوئیت و قهوه می‌تواند وجود داشته باشد.
در مورد اثر آکریلامید بر سلامت عمومی ابهامات زیادی وجود دارد. مواجهه شغلی با مقادیر بسیار زیاد آکریلامید باعث تخریب عصبی افراد شده است.
در مطالعات مشاهده شده است که آکریلامید در دوزهای بالا می‌تواند در حیوانات ایجاد سرطان کند. به همین دلیل محققین پیشنهاد می‌کنند که ممکن است آکریلامید در انسانها نیز سرطان‌زا باشد.
مکانیسم سرطان‌زایی آکریلامید در حیوانات آزمایشگاهی و انسان به خوبی مشخص نیست. در مطالعات حیوانی ارتباط مستقیم وابسته به دوز بین مواجهه با آکریلامید و سرطان در اندام‌های مختلف موش‌ها مشاهده شده است.
در یک مطالعه بر روی افراد میانسال مشاهده شد که مصرف متوسط روزانه ۸/۴ میکروگرم آکریلامید در مقایسه با مصرف متوسط روزانه ۵/۹ میکروگرم آکریلامید از طریق مواد غذایی، خطر ابتلا به سرطان سلولی کلیه را افزایش می‌دهد.
به دلیل این که مولکول آکریلامید، کوچک و هیدروفیل است، می‌تواند در بدن به طور غیرفعال انتشار یابد. به همین دلیل به طور تئوری تمام بافتها می‌توانند در معرض سرطان‌زایی آکریلامید قرار بگیرند.
در مطالعه دیگری در زنان و مردان بزرگسال مشاهده شد که مصرف روزانه ۱۶۰ گرم چیپس، حاوی ۱۵۷ میلی‌گرم آکریلامید، به مدت ۴ هفته، باعث افزایش معنی‌دار LDL اکسید شده، اینترلوکین ۶ با حساسیت بالا، پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا و گاماگلوتامیل ترانسفراز و افزایش معنی دار تولید گونه‌های فعال اکسیژن توسط مونوسیت‌ها، لنفوسیت‌ها و گرانولوسیت‌ها شد؛ بنابراین مصرف طولانی مدت محصولات حاوی آکریلامید ممکن است بوجود آورنده حالت التهابی باشد که عامل خطری برای آترواسکلروز است.
آکریلامید مرک
نام ماده : Acrylamide
کد محصول مرک: 800830
اسم دوم: Prop-2-enamide
پروپ 2 اینامید
فرمول: C3H5NO
C A S NUMBER : 79-06-1
مولار: 71.07 g/mol
قابلیت محلول شدن: 2040 g/l (25 °C)
نقطه جوش: 125 °C (33.3 hPa)
درجه ذوب: 84 °C
انبوهی: 1.127 g/cm3 (25 °C)
میزان اسیدی: 5.0 - 7.0 (50 g/l, H2O, 20 °C)
در پکیج های: 100 گرمی ، 500 گرمی ، 1 کیلویی