محلول هانوس ،کاربردها و ویژگیهای آن
محلول هانوس چیست ؟
محلول هانوس (Hanus Solution) یکی از معرف‌های شیمیایی کلاسیک است که به‌طور خاص در تعیین میزان اشباع و عدد ید در چربی‌ها و روغن‌ها استفاده می‌شود. این محلول، که شامل ید مونوکلرید (ICl) در حلال اسیدی مانند استیک اسید گلاسیال است، در واکنش‌های آنالیز چربی کاربرد دارد.
یکی از خصوصیات بارز محلول هانوس، توانایی آن در تشکیل ترکیبات نقره‌ای است که در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی کاربرد دارد. همچنین، این محلول به دلیل pH مناسب و قابلیت حل شدن در آب، به راحتی قابل استفاده است.
علاوه بر این، محلول هانوس دارای ثبات مناسبی است و تحت شرایط مناسب می‌تواند برای مدت طولانی نگهداری شود. این ویژگی‌ها باعث شده است که محلول هانوس به عنوان یک ماده شیمیایی پرکاربرد در آزمایشگاه‌ها شناخته شود.
ترکیب محلول هانوس
محلول هانوس از ترکیب‌های زیر ساخته می‌شود:
• ید (I₂)
• کلرید جیوه (HgCl₂) یا یدید جیوه (HgI₂) (در برخی روش‌ها)
• اسید استیک گلاسیال (Glacial Acetic Acid)
• گاز کلر یا ید مونوکلرید (ICl)
در اغلب منابع جدید، ید مونوکلرید مستقیماً با اسید استیک گلاسیال ترکیب می‌شود تا محلول هانوس تهیه شود.
کاربرد محلول هانوس
تعیین عدد ید در روغن‌ها و چربی‌ها ،عدد ید نشان‌دهنده میزان اشباع یا غیراشباع بودن اسیدهای چرب در نمونه است. محلول هانوس در این روش به پیوندهای دوگانه اسیدهای چرب غیراشباع حمله کرده و مقدار جذب ید را تعیین می‌کند.
این محلول در آنالیزهای صنعتی، کنترل کیفیت مواد غذایی، آزمایشگاه‌های شیمی تجزیه و صنایع غذایی به‌کار می‌رود.
روش استفاده از محلول هانوس
1. مقدار مشخصی از روغن یا چربی به داخل بالن اضافه می‌شود.
2. محلول هانوس به آن افزوده شده و مخلوط در تاریکی نگهداری می‌شود (معمولاً ۳۰ دقیقه).
3. سپس، با استفاده از تیوسولفات سدیم، مقدار ید باقی‌مانده تیتر می‌شود.
4. اختلاف بین مقدار اولیه و باقی‌مانده ید، نشان‌دهنده عدد ید و میزان غیراشباعی نمونه است.
نکات ایمنی محلول هانوس
محلول هانوس خورنده، سمی و تحریک‌کننده پوست، چشم و سیستم تنفسی است.
هنگام استفاده باید از دستکش، عینک ایمنی و هود آزمایشگاهی استفاده شود.
ید مونوکلرید می‌تواند بخارات سمی تولید کند؛ کار با این محلول باید در فضای تهویه‌دار انجام گیرد.
خرید محلول هانوس
برای تهیه محلول هانوس یا مواد لازم جهت ساخت آن مانند ید، کلرید جیوه، ید مونوکلرید و اسید استیک گلاسیال می‌توانید از شرکت‌هایی مانند مینا تجهیز آریا استفاده کنید. این شرکت با تأمین برندهای معتبری چون Merk، Sigma-Aldrich، Acros و TCI خدمات فروش خرده و عمده مواد شیمیایی را به آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ارائه می‌دهد.
محلول هانوس مرک کد 109164
نام ماده: Hanus solution
کد محصول مرک: 109164
اسم دوم: Iodine solution acc. to Hanus
قابلیت محلول شدن: (20 °C) soluble
انبوهی: 1.06 g/cm3 (20 °C)
میزان اسیدی: < - 1 (H2O, 20 °C)
نقطه اشتعال: 40 °C
منابع:
• Vogel’s Textbook of Quantitative Chemical Analysis
• Sigma-Aldrich Reagents Catalog
• PubChem and AOAC Official Methods