وانادیوم Vanadium
عنصری با عدد اتمی 23، وزن اتمی 50.9415 ، دمای ذوب 1890˚C ، دمای جوش 3380˚C ، و چگال 5.96 است.
عنصر واسطه گروه پنجم در جدول تناوبی مندلیف است که در طبیعت به صورت پاترونیت ، کارنوتیت، و وانادینیت یافت می شود.
در برخی از نفت های خام نیز وجود دارد. وانادیوم از کانی های بالا یا از کانه هایی که برای تولید Fe و Ti به کار می روند استخراج می کنند.
وانادیوم موجود در کانی نخست در اثر برشته شدن با NaCl به صورت وانادات در می آید و پس از شستشو با اسید به V2O5 که از طریق NH4VO3 خالص می شود، تبدیل می گردد.وانادیوم پنتوکسید ، V2O5، با Ca در حضور گدازآور CaCl2 کاهیده می شود و با الکترولیز NaCl-LiCl-VCl2 مذاب یا با فرایند وان آرکل-دوبوئر خالص می شود. اغلب به صورت فرووانادیوم به کار می رود.
فلز وانادیوم ساختار مکعب مرکز پر دارد. خاکستری روشن یا نقره ای است. در اثر گرما در حضور O2 یا Cl2 می سوزد و در HNO3 و به آرامی در H2SO4 غلیظ و در قلیای مذاب انحلالپذیر است.
به طور عمده (80 درصد) به عنوان یک ماده افزودنی به پولاد و در آلیاژهای وانادیوم-آلومینیوم(10 درصد) به کار می رود. در هیه کاتالیزورها نیز به مصرف می رسد. نیاز جهانی به فلز وانادیوم در سال 1976 میلادی 31000 تن بوده است.
وانادیوم برمید ها Vanadium bromides
وانادیوم II برمید ، بلورهای قهوه ای مایل به قرمز که از واکنش بین VBr3 و H2 پدید می آید.
وانادیوم III برمید ، سبز تیره یا سیاه و از واکنش بین وانادیوم و Br2 حاصل می شود. در آب ، محلول های سبز رنگ و بلورهای سبز رنگ تشکیل می دهد. کمپلکس های بسیاری دارد.
وانادیوم اکسید تری برماید ، مایع قرمز تیره ، نمگیری که از گرم کردن V2O3 و Br2 پدید می آید.
وانادیوم اکسید دی برمید ، گرد زرد رنگ ، حاصل از گرم کردن VOBr3 یا S2Br2 بر روی V2O5 داغ.
کاربید های وانادیوم Vanadium Carbides
ترکیبات VC و V4C3 از عناصر کربن و وانادیوم به دست می آیند و در ساختن پولادهای وانادیوم اهمیت دارند.
شیمی وانادیوم Vanadium Chemistry
وانادیوم عنصری واسطه از گروه پنجم جدول تناوبی مندلیف است و ساختار الکترونی 3d34s2 دارد. حالتهای اکسایش 1- تا 5+ نشان می دهد. حالت 5+ به صورت عمده به صورت کووالانسی یا کمپلکس شده است. اکسیدهایش بی رنگ یا زرد مایل به قرمز هستند. وانادیوم IV در محلول آبی ، رنگ آبی دارد. شیمی آن تا حدودی یونی است.
