حلال های شیمیایی
حلال شیمیایی چیست ؟
حلال ،جزیی که حل شونده را در خود حل می‌کند و معمولاً درصد بیشتری از محلول را تشکیل می‌دهد حلال نام دارد. حلال جزء مهمی از محلول است.
حلال ها مواد شیمیایی هستند که مواد دیگر را در خود حل می کنند.
انواع حلال ها
حلال ها به طور کلی به دو دسته حلال های قطبی و حلال های غیر قطبی تقسیم می شوند.
در حلال قطبی، ذرات تشکیل دهنده حلال قطبی بوده و یکدیگر را با نیروی جاذبه ی الکتروستاتیکی جذب می نمایند.
مهمترین حلال قطبی آب می باشد. انواع اسیدها مانند سولفوریک اسیدH2SO4 و هیدروزن فلوئورید HF ، نیز در این دسته قرار می گیرند.
در حلال های غیر قطبی ، ذرات حلال غیرقطبی بوده و بنابراین تنها نیروی جاذبه ی ضعیف واندروالسی بین ذرات وجود دارد، به همین دلیل این حلال ها اغلب، دارای نقطه ی جوش بسیار پایین بوده و فرار هستند.
تغییر یک حلال به حلال دیگر می تواند میلیونها بار سرعت واکنش را تغییر دهد. اثرات حلال به مراتب قوی تر از اثرات سایر عوامل می باشد: بسیار قوی تر از اثرات قطبی، فضایی؛ است. حلال ، انتخاب یک حلال خاص، می تواند عامل تعیین کننده اصلی سرعت واکنش و حتی چگونگی انجام و یا عدم انجام واکنش باشد، حلال می تواند از بین چندین مسیر برای واکنش سیری را که در واقع واکنش دنبال می کند، تعیین نماید.
برای حلالها فاکتر ثابت دی الکتریک بسیار مهم است. توانایی یک مایع در حل کردن مواد جامد یونی شدیداً به ثابت دی الکتریک آن مایع بستگی دارد .
هر چه این مقدار بیشتر باشد به معنی این است که حلال توانایی بیشتری در جداسازی یونهای ماده ی جامد یونی حل شدنی را دارد و هر چه کمتر باشد به معنی این است که حلال یک حلال ناقطبی بوده و توانایی کمی برای انحلال مواد یونی را داراست.
بنابر قانون کلی انحلال که مشابه در مشابه حل می شود، اطلاع از ثابت دی الکتریک بسیار مهم است که برای حل کردن مواد ناقطبی به دنبال حلالی ناقطبی با ثابت دی الکتریک اندک بگردیم و برای مواد قطبی و یونی به دنبال حلالی قطبی با ثابت دی الکتریک بالا بگردیم.
حلال های مهم شیمیایی :
- آب H2O
- متانولCH3OH كه خواصی شبیه آب را دارد. آب دارای ثابت دی الکتریک برابر ۸۲ است.
- متانول: متانول CH3OH کوچکترین عضو خانواده ی الکلها است.
- اتانول CH3-CH2OH
- پروپانون CH3-CH2-HC=O
- پروپانول CH3-CH2-CH2OH
- بوتانول CH3-CH2-CH2-CH2OH
- اتوكسی اتان C4H10O
- اتیل استات C4H8O2 از خانواده ی استرها است که از واکنش بین اتانول و استیک اسید به دست می آید.
- سیكلوهگزان C6H12 حلالی ناقطبی، مناسب برای مواد آلی و ناقطبی می باشد.
- تولوئن C7H8 یا متیل ب
- بنزن C6H6
- کربن تتراكلرید CCl4
- سیكلوهگزان C6H12
- دی متیل فرمامید با نام اختصاری DMF و فرمول HC(O)N(CH3)2
- تترا هیدرو فوران با نام اختصاری THF و فرمول CH8O
- دی متیل سولفوكسید با نام اختصاری DMSO و فرمول (CH3)2SO
- هگزا متیل فسفر آمید با نام اختصاری HMP و فرمول OP[N(CH3)2]
- استونیتریل CH3CN
- نیترومتان CH3NO2
- دی كلرومتان CH2Cl2
- سولفولان C4H8S2
- پروپان ۱و۲ دیول کربنات C4H6O3
- هیدروکلریدریک HCl
- زایلن C6H4(CH3)2
- استون CH3COCH3
- ایزو اکتان C8H18
- سولفوریک ااسید H2SO4
- استیک اسید CH3COOH
- فسفوریک اسید H3PO4
- کلروفرم CHCL3
- پنتان C5H12
- هگزان C6H14
- هپتان C7H16
- متیل استات C3H6O2
- اکتانول C8H18O
- و . . . .