کاربردهای ساکارز یا ساکاروز
ساکارز چیست ؟
ساکارز Sucrose یک ترکیب آلی و شیرین با فرمول شیمیایی C12H22O11 می باشد.
این دی ساکارید به شکل پودر سفید رنگ است و شیرین و بدون بو می باشد که نقش بسیار مهمی در تغذیه انسان و تأمین انرژی مورد نیاز موجودات زنده دارد
ساکارز در نیشکر و چغندر قند یافت می‌شود. ساکارز همان قند عادی است که از ترکیب گلوکز و فروکتوز (C6 H12 O6) به وجود می آید و در درجه بندی شیرینی شیرینی 90 را دارد لازم به ذکر است که درست کردن ساکارز کار گیاهان است .
مصارف و کاربردهای ساکارز
ساکاروز یک قند طبیعی است که به طور گسترده در صنایع مختلف استفاده می‌شود. به طور کلی، کاربردهای آن را می‌توان در چند دسته کلی خلاصه کرد:پ
ساکارز در صنایع غذایی به عنوان شیرین‌کننده، نگهدارنده و بهبوددهنده بافت در محصولات خوراکی.
در صنایع دارویی برای بهبود طعم داروها، تأمین انرژی و پوشش قرص‌ها.
استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی ، در مرطوب‌کننده‌ها، اسکراب‌های پوستی و برخی محصولات مراقبت شخصی.
استفاده از ساکارز در صنایع شیمیایی و زیستی در تولید سوخت‌های زیستی، پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر و آزمایش‌های علمی.
استفاده در کشاورزی و دامپروری ، برای تقویت رشد گیاهان و تغذیه دام‌ها.
تجزیه گرمایی و اکسایشی ساکارز
ساکارز در ۱۸۶ درجه سانتی گراد ذوب شده و با تجزیه شدن تشکیل کارامل را می‌دهد. مثل سایر کربوهیدرات‌ها - با سوختن ساکارز - آب و کربن دی‌اکسید آزاد می‌شود.
برای مثال در راکت‌ها و موشک‌های آموزش و آماتور با نام موشک‌های شکلاتی از ساکارز به عنوان سوخت استفاده می‌شود که همراه پتاسیم نیترات به کار می‌رود.
C12H22O11 + 6KNO3 → 3K2CO3 + 3N2 + 9CO + 11H2O
برخی دیگر از واکنش‌های معمول ساکاروز با هیدروکلریک اسید، پتاسیم کلرات و سولفوریک اسید به شرح زیر است:
8HClO3 + C12H22O11 → 11H2O + 12CO2 + 8HCl
H2SO4 (catalyst) + C12H22O11 → 12C + 11H2O + Q + H2O + SO3
Q = گرما
هیدرولیز و تجزیه ساکارز
هیدرولیز با آنزیم سوکراز باعث شکستن پیوند گلیکوزیدی ساکارز شده و گلوکز و فروکتوز آزاد می‌کند. همچنین اسید نیز می‌تواند باعث هیدرولیز ساکارز شود.
مضرات مصرف ساکارز
گوارش ساکارز در بدن از دهان و به‌وسیله آنزیم‌های موجود در بزاق شروع می‌شود ، البته بخش زیادی از گوارش این قند توسط آنزیم ساکاراز ترشح شده از سلول‌های پوششی روده باریک، انجام می‌گیرد.
فروکتوز در بدن همراه با گلوکز جذب می‌شود. به همین دلیل مصرف همزمان این دو ماده سبب افزایش جذب فروکتوز و سنتز بیشتر چربی‌ها خواهد شد.
به طور کل مصرف ساکارز که ترکیب این دو قند است از مصرف گلوکز و فرکتوز، ضرر بیشتری دارد.