طبقه بندی مواد شیمیایی به روش GHS چگونه است؟

به صورت کلی طبقه بندی مواد شیمیایی به منظور دسته بندی کردن آنها از نظر خواص و خطراتی که ایجاد می کنند، انجام می شود. و از معروف ترین سیستم هایی که به منظور طبقه بندی مواد شیمیایی در جهان به کار می رود، سیستم GHS نام دارد.

GHS چیست ؟

GHS در واقع مخفف شده عبارت GLOBALLY HARMONIZED SYSTEM  است که به معنای سیستم جهانی طبقه بندی مواد شیمیایی می باشد.

تعریف ماده

ماده به عنوان چیزی که جرم دارد و فضا اشغال می‎کند، تعریف می‎گردد. درست همان طور که یک فرد با ویژگی‎هایی منحصر به فرد خود نظیر قد، رنگ پوست، فرم بدن و غیره توصیف می‎شود؛ ماده نیز با خواص فیزیکی و شیمیایی‎ خود مشخص می‌گردد.

ماده در شیمی

ماده در شیمی، خواص شیمیایی ماده به عنوان ویژگی‎هایی تعریف می‎شود که از طریق آن ویژگی‌ها، ماده تغییر می‎کند و با توجه به نسبت اجزای تشکیل دهنده‎اش به شکل‎های دیگری تبدیل می‎گردد. در تغییرات فیزیکی فقط حالت فیزیکی ماده تغییر می‌یابد نه ساختار ذره‌های تشکیل دهنده آن. بنابراین تغییرات همه حالت های ماده مانند ذوب، انجماد، تبخیر، میعان، تصعید و چگالش و همچنین انحلال نمک ها و بازها در آب، تغییر فیزیکی هستند.

در تغییرات شیمیایی اتصال اتم ها به یکدیگر و آرایش الکترونی آن‌ها در واکنش دهنده‌ها تغییر می‌یابد. البته در یک واکنش شیمیایی، اتم‌ها نه بوجود می‌آیند و نه از بین می‌روند و تنها ترکیب، تجزیه یا نوآرایی صورت می پذیرد.

خواص شیمیایی ماده قابل مشاهده نمی‎باشند اما می‌توان آن‌ها را از طریق حواس پنج‌گانه شناخت. در مقایسه با خواص شیمیایی، برخی از خواص فیزیکی ماده قابل مشاهده می‎باشند.

یک تغییر شیمیایی ممکن است با آزاد شدن انرژی به صورت گرما، نور یا صوت همراه باشد و تولید گاز، تشکیل رسوب یا تغییر رنگ را در پی داشته باشند.

مواد شیمیایی :

در تعریف مواد شیمیایی باید گففت که موادی هستند که ترکیب شیمیایی و ویژگی های معین و ثابتی دارند.

اجزای تشکیل دهنده مواد شیمیایی را نمی توان با استفاده از روش های جداسازی فیزیکی و بدون تجزیه عناصر و تعیین ترکیب درصد آنها، شناسایی نمود.

 مواد شیمیایی به صورت ترکیبات شیمیایی، عناصر شیمیایی، یون ها و یا آلیاژ می باشند.

شیمیدان فرانسوی جوزف پراست اولین بار در قرن 18 میلادی پس از آزمایش و کار بر روی مواد شیمیایی از جمله کربنات مس توانست مفهومی برای ماده شیمیایی ارائه دهد.

 مواد شیمیایی آزمایشگاهی

مواد شیمیایی آزمایشگاهی همانگونه که از نامشان پیداست به دسته ای از ترکیبات شیمیایی گفته می شود که در آزمایشگاه های پزشکی، آزمایشگاه های دارویی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرند.

اصولا در آزمایشگاه های تحقیقاتی به دلیل حساسیت های موجود، از مواد شیمیایی خالص (مرک، سیگما، فلوکا) استفاده می شود چرا که کوچکترین ناخالصی می تواند جهت تحقیقات را تغییر دهد.

از معمول ترین مواد شیمیایی آزمایشگاهی می توان به آب دیونیزه، استون، اتانول، تولوئن، انواع نمک ها و… اشاره کرد.

برای اطمینان از خلوص مواد می توان به اطلاعات سازنده کاتالوگ ، آنالیز یا MSDS) ) مراجعه کرد و یا از روش هایی مانند طیف سنج رزونانس مغناطیسی (NMR) و یا کروماتوگرافی گازی (GC) استفاده نمود.

همانطور که قبلا ذکر شد مواد شیمیایی آزمایشگاهی در صنایع مختلف کاربرد دارد. در ادامه به برخی از کاربردهای مواد شیمیایی آزمایشگاهی در هر بخش اشاره می کنیم:

مواد شیمیایی

همانطور که می دانیم امروزه مواد شیمیایی در صنعت نقش مهمی را ایفا می کنند، بیشتر کارخانه ها و صنایع غذایی و مواد شوینده برای تولید به مواد شیمیایی مواد شیمیایی وابسته هستند.

به طور کلی مواد شیمیایی به دو منظور تولید می شوند دسته اول که مواد شیمیایی صنعتی هستند برای کاربرد در صنایع و مواد خوراکی استفاده می شوند و دسته دوم که همان مواد شیمیایی آزمایشگاهی هستند در آزمایشگاهها استفاده می شوند.

تفاوت اصلی در بین موا شیمیایی، درصد خلوص آنها می باشد. هر چه درصد خلوص مواد بالاتر باشد بیشتر در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد

مواد شیمیایی از لحاظ میزان خلوص به مواد شیمیایی آزمایشگاهی به خاطر خلوص بالایی که دارند قیمت بسیار بالاتری نسبت به مواد صنعتی دارند و حتی قیمت آن ها ممکن است تا چند صد برابر سایر مواد شیمیایی باشد.